Türkiye’nin antibiyotiklerin uygunsuz kullanımında OECD ülkeleri arasında ilk sıralarda yer aldığını işaret eden Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sünbül, “Son yıllarda tüm dünyada milyonlarca ölüme neden olan Covid-19 hastalığı da bir virüs hastalığıdır ve eğer üzerine ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmemişse, tedavide antibiyotik verilmemelidir” dedi.

Antibiyotiklerin yaklaşık bir asırdan bu yana enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan çok önemli ilaçlar olduğunu belirten Liv Hospital Samsun Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sünbül, bu ilaçlar sayesinde milyonlarca kişinin hayatına mal olan hastalıkların tedavi edilebilir hale geldiğini, bunun sonucunda da yaşam süresinin uzayarak hayat kalitesinin arttığını ifade etti.

Antibiyotik Farkındalık Günü dolayısıyla bilgiler paylaşan Prof. Dr. Mustafa Sünbül, her ne kadar hayat kurtaran çok önemli bir etkisi olsa da, antibiyotiklerin yanlış ve gereksiz kullanılması halinde sağlığımızı tehdit ederek hayati risk doğurabilecek bazı istenmeyen sonuçlarının olabileceği uyarısında bulundu.

“Virüslerin tedavisinde etkisi yok”
Prof. Dr. Sünbül, “Antibiyotikler, bakteri diye tanımlanan mikrop türlerini insan vücudunda öldüren veya üremelerini engelleyerek hastalıkları tedavi eden maddelerdir. Ancak virüslerin neden olduğu hastalıklarda antibiyotiklerin hiçbir etkisi ve yararı yoktur” diye konuştu.

“Dirençli bakteri riskini artırır”
Prof. Dr. Mustafa Sünbül, gereksiz antibiyotik kullanımının ne olduğunu şöyle açıkladı: “Antibiyotiklerin kullanımının yararının olmadığı hastalıklarda alınmasıdır. Başlıca soğuk algınlığı ve grip gibi etkeni virüsler olan hastalıklarda alınan antibiyotiğin hastaya hiçbir faydası yoktur. Hatta bu tür enfeksiyonlarda antibiyotik almak, dirençli bakteri gelişme riskini artırır. Son yıllarda tüm dünyada milyonlarca ölüme neden olan Covid-19 hastalığı da bir virüs hastalığıdır ve eğer üzerine ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmemişse, tedavide antibiyotik verilmemelidir. Maalesef ülkemiz, antibiyotiklerin uygunsuz kullanımında OECD ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.”

“Antibiyotikler doğru dozda ve yeterli sürede kullanılmalı”
Antibiyotik kullanım süresi hakkında da bilgilendiren Mustafa Sünbül, “Antibiyotik tedavisinde başarı için doğru zamanda, doğru dozda ve yeterli sürede alınmalıdır. Hastalıklara göre tedavi süreleri değişmektedir. Hastalık belirtileri kaybolunca antibiyotiği erken kesme tekrarlayan enfeksiyonlara neden olabileceği gibi tedavi süresini uzatmak ise dirence yol açar ve organlara zara verebilir. Doktorun tavsiyesi doğrultusunda tedavi sürdürülmelidir” ifadelerini kullandı.

“Ateş düşürücü amaçla kullanılmamalı”
“Ateşim vardı, antibiyotik içtim iyi geldi’’ sözünün gerçeği yansıtmadığına da dikkat çeken Prof. Dr. Sünbül, şunları söyledi:
“Sonbahar ve kış aylarında görülen ve mevsimsel viral üst solunum yolu hastalıklarında antibiyotikler gereksiz olarak sık kullanılmakta, bazen ise tek doz olarak alınmaktadır. Ateş düşürücü amaçla antibiyotikler asla kullanılmamalıdır. Bazı özel durumlar dışında ise tek doz antibiyotik kullanmanın hiçbir yararı yoktur. Antibiyotiklerin bu şekilde alınmaları, hastalık yapan bakterilere karşı savaşan vücudun doğal koruyucu florasının ölmesine neden olmakta, ayrıca daha dirençli bakterilerin yerleşmesine yol açmaktadır. Sıkça yapılan bir diğer yanlış ise ‘Önce bir antibiyotik alalım, şikâyetler geçmezse doktora muayene oluruz’ düşüncesidir. Bu yaklaşım ise hastalığın ilerlemesine neden olabilir. Antibiyotikler mutlaka doktor muayenesi ve reçetesiyle alınmalıdır.”
Alerjik şok gibi ciddi yan etkileri olabilir
Antibiyotiklerin yan etkileri hakkında da konuşan Prof. Dr. Sünbül, “Antibiyotiklerin sık görülen yan etkileri bulantı, kusma, ishal, ciltte döküntü gibi genellikle hafif yan etkilerdir. Ancak bazen nadir olarak alerjik şok, kemik iliğinin baskılanması gibi ciddi yan etkilerde görülebilir. Bazı antibiyotikler karaciğere veya böbreğe zarar verebilir. Kimi zaman ise antibiyotikler tansiyon ve kalp ilaçları, psikiyatride kullanılan ilaçlarla uyumsuzluk gösterebilir, tedavide dikkat edilmelidir. Antibiyotikler asla arkadaş veya komşu tavsiyesi ile kullanılmamalıdır” şeklinde konuştu.

"2050’de antibiyotik direncine bağlı ölümler 10 milyonu bulabilir"
Zamanla bakterilerin pek çok antibiyotiğe karşı direnç geliştirdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa Sünbül, “Bu sorun genellikle antibiyotiklerin gereksiz kullanımı ve aşırı antibiyotik tüketimine bağlıdır. Dirençli bakterilerin neden olduğu hastalıklar daha ölümcül seyretmektedir. Her yıl dünyada dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan bir milyona yakın kişi hayatını kaybetmektedir. Eğer direnç oranı bu hızla devam ederse, 2050 yılında ölümlerin 10 milyonu bulacağı tahmin edilmektedir” şeklinde açıklamasını sonlandırdı.