13 Mayıs Türk Dil Bayramı ve Karamanoğlu Mehmet Bey’i Anma Etkinlikleri geçtiğimiz şu zor süreçlerde dahi tüm milli kutlamalarımız gibi büyük bir coşkuyla kutlandı.

Ancak yine de “böyle bir bayram var mı?”, “Nedir bu bayram?” diyenlerimizde oldu tabii ki...

Bu gerekçeyle bu hafta ki yazımızda Karamanoğlu Mehmet Bey’e, Türk Dil Bayramına ve Balkusan’ın kısa tarihine bir bakalım istedim.

X X X

Oğuz’un en kalabalık oymaklarından olan Karaman Oymağı 1225 yılında Balkasun adını verdikleri yöreye yerleşmişler ve orayı yurt edinmişlerdir.

Karahanlıların yöreye Balkusan ismini vermelerinin nedeni Orta Asya eski Türk Devletlerinden Göktürklerin başkentlerinin adının Balasagun, Uygurların başkentlinin adının ise Balgasun olmasıdır. Karahanlı Türk devletinin başkent ismi de Balgasun’dan Kara Balkasun’a günümüzde de Balkusan’a (Ermenek’in köyü) dönüşmüştür.

Her üç devletin resmi dili de Türkçedir. Kaşgarlı Mahmut ve Balasagunlu Yusuf Has Hacip gibi ünlü Türk Kültürü Bilgeleri bu kentlerde yetişmişlerdir.

1302 yılına kadar Karamanoğlu Beyliğinin başkenti olan Balkusan 1302 yılında idari ve siyasi başkenti olan Ermenek’e taşınır. Ancak Balkusan her zaman Karamanoğullarının aile sığınağı olma özelliğini korumuştur.

Karamanoğlu Mehmet Bey 13 Mayıs 1277 yılında yayınlamış olduğu “Bugünden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve meydanda Türkçeden başka dil kullanmayacaktır. Defterler dahi Türkçe yazılacaktır” sözlerinden oluşan ünlü “Türk Dil Fermanı” ile Türkçe resmi devlet dili olarak kabul görmüş ve 13 Mayıs Türk Dil Bayramı ve Karamanoğlu Mehmet Bey’i Anma Etkinlikleri” olarak kutlanmaya başlanmıştır.

X X X

Karahanlı Devletinin İslamiyet’i kabulü ile birlikte, bölgede Arap dili ve kültürünün etkileri hissedilmiştir. Türk dili ve kültürü, Arap dili ve kültürü ile tanışır ve artık Türk dili ve kültürü üzerinde Arap dili ve kültürünün baskısı hissedilmeye başlanmıştır. Bu baskıya karşılık Türkçenin savunulmasına yönelik direniş ve girişimlerde kendini göstermiştir. Bu direniş girişimlerinin başında Kaşgarlı Mahmut’un yazdığı Divanü Lügati-t Türk adlı ünlü eseri yer alır.

Kaşgarlı Mahmut Türkçenin en az Arapça kadar zengin bir dil olduğunu, bunun için Arapların da Türkçe öğrenmeleri gerektiğini vurgulamıştır.

X X X

Türk Dili tarihinin gelişim süreci içinde kimi isimler vardır ki bu değerlere ne kadar saygı ve minnet duysak yetersiz kalır.

Karamanlı Mehmet Bey…

Kaşgarlı Mahmud…

Yusuf Has Hacip…

Kaygusuz Abdal…

Yunus Emre…

Ve elbette Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk.

Hepinizin ruhu şad olsun.

Açtığınız yolda emin adımlarla ilerliyoruz!