KELİMELERİN ÖTESİNDEDİR EFSANELER!
Dost meclislerinde, yazılarımızda, açık oturumlarda; milli şuurlarımızın, milli ideolojilerimizin yitikliğinden, milli birlik ve beraberliğimizi kuvvetlendirmekten bahseder ve çözümler üretmeye çalışıp dururuz.
Oysa ki sorunun;
Prof. Dr. Fuzuli Bayat'ın "Türk Mitolojik Sistemi" adlı kitabında da kaleme aldığı
“Batının kültür anlayışı” ile “diğer dinlerle olan kültürel etkileşim sorununun açıklanamaması” olduğunu, bu durumların ülkemizde şekillenerek, birileri tarafından, ulusal kültürümüzü evrensellik ve din adına yok edecek ilginç kurallar getirmeye başlandığı andan itibaren gerçekleşmeye başladığını kolay kolay dile getirmeyiz.
Batı dünyası, “her evde bir de kültür olmalı” düşüncesiyle, kendi dünyasını “endüstriyel kültür” kavramına taşımış, kolay algılanan ve eğlenceye dayalı kültürler üretmişlerdir. Bu vesileyle de ulusal kültürlerimizi evrensellik adına yok etmeye başlamışlardır.
“Diğer dinlerle olan kültürel etkileşim sorununun açıklanamaması”; yani diğer dinlerden ve inançlardan alınan öğelerin, Türk kültürüyle kaynaşması ve alınanla alınmayanın ayırt edilememesi sorunu ulusal kültürümüze sahip çıkarken dikkat etmemiz gereken en büyük etkenlerden bir tanesidir.
X X X
Peki kültür ne demektir? Kültür neden önemlidir?
Kültür; bir milletin tarih boyunca meydana getirdiği maddi ve manevi unsurların bütünüdür, değerleridir. Kültür insan evladının aileden ve çevreden öğrenme çabasıdır. Kişiye ait kültürler topluma mal olduğunda “milli kültür” olur. “Milli kültürler” ise toplulukları “millet” haline getirir.
X X X
Milli kültür değerlerimizin temel taşları ise mitoloji, destan ve efsanelerdir.
Efsane; halk edebiyatında bir tür olarak, gerçek veya hayali, muayyen şahıs, hadise ve yer hakkında anlatılan hikâye demektir. Efsaneler eğlendirici olmakla birlikte; topluma yön veren, gelenek ve görenekleri koruyan, teşekkül etikleri yerlere anlam kazandıran işlevselliklerdir.
Efsaneler toplumların kültürel bellekleri olduğundan dolayı milli kimliklerimizin inşası için de son derece önemlidirler.
X X X
Bu kısa bilgiden sonra “Adil Davrandım” efsanesini sizlerle paylaşmak isterim.
Bu efsane adaletiyle ünlü Sultan Melik Şah ile ilgili bir efsanedir.
“Bir keresinde Sultan Melik Şah İsfahan vilayetine gezmeye gelir. Bir süre sonra konakladıkları yerde Sultan’ın köleleri bir yaşlı kadının ineğini kesip yerler. Yaşlı kadın eline asasını alıp Sultan’ın güzergahındaki köprünün üzerine çıkıp yolu kapatır ve Sultan köprünün başına geldiğinde feryad kılıp: “Ey Alp Arslan’ın oğlu! Bugün bu köprünün üzerinde benim rızkımı geri ver. Yoksa Tanrı Sırat Köprüsü’nde seni bırakmaz “der. Sultan’da kadına derdini sorar. Kadın bir ineği olduğunu geçimini onunla sağladığını gece ise kölelerinin kesip yediğini O kölelerden rızkını alıp geri vermesini ister.
Sultan da kendisine bir ineğin karşısında on inek vermeyi teklif eder. Kadın kölelerden intikam alınmasını ister. Sultan seksen ineği teklif etse de kadın teklifi yine kabul etmez. Sultan bu durumda kölelerin bulunup getirilmesini hükmeder ve cellada teslim eder. Cellat onları paramparça eder ve parçalarını kale kapısından asar. Kadına ise seksen inek verip memnun ederler.
Sultan bu olayı adaletle çözüp kadına yardım ettikten birkaç zaman sonra fani cihandan baki dünyaya göçer. Yaşlı kadın Sultanın vefatını öğrenince gece vakti gürültüyle, saçları açıp, beyaz saçlarını yayıp feryat figan bağırıp, Allah’a naleler söyleyip: “Allah’ım Sultan Melik Şah bana adil davrandı. Ona rahmet eyle. O gece İsfahan şehrinin bütün halkı gördü. Sultan Melik Şah Cennet’e varır.
Sultana da sorarlar: “Sen neler yaptın? Nasıl cennete geldin? Sultan cevap veriri: “Bir yaşlı kadına adil davrandım. Bu yüzden Allah da bu talihi bana armağan etti.”
X X X
Halk ağzında dolaşan efsaneler ne kadar çok söylenirse o kadar çok halk tarafından kabul görür, doğrulanır ve uygulanır.
Kültürel belleklerimizi ve milli kimliklerimizi yaşatacak efsanelerimizin ağızdan ağıza dolaşması temennisiyle hepimize hayırlı ve huzurlu bayramlar dilerim.
YAZIYA YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.